Tam Đường - Từ huyền thoại ...

Và Tam Đường hôm nay

Rất nhiều người đã nhầm lẫn cái tên “Tam Đường” với Cam Đường, một địa danh nổi tiếng với nguồn khoáng Apatít ở Lào Cai. Đường lên Tam Đường khá xa xôi và cách trở. Có 3 con đường có thể đưa bạn đến với vùng đất này. Lên Lào Cai, đến Sa Pa rồi tiếp tục đi khoảng 80km, vượt qua đèo Hoàng Liên Sơn, nơi có thể ngắm nhìn “nóc nhà” Đông Dương Phansipan (cao 3.143m), bạn tới đất Tam Đường. Con đường thứ hai là quốc lộ 4D từ thành phố Điện Biên, đến thị xã Lai Châu cũ, đi tiếp 130 km nữa là đến Tam Đường. Theo Quốc lộ 32, qua Than Uyên (Lào Cai), đến Bình Lư rồi vào Tam Đường, là con đường thứ 3. Con đường ngắn nhất từ Hà Nội lên Tam Đường cũng phải trên 400 km. Đường nào cũng đèo dốc hiểm trở, nhưng mấy năm qua, đường sá đã thuận lợi rất nhiều nên Tam Đường không còn quá xa xôi, cách biệt với miền xuôi... Tam Đường có diện tích gần 45.000 ha với 17 dân tộc anh em sinh sống. Nhiều nhất là dân tộc Mông, Thái, Dao. Cả huyện Tam Đường trước đây có dân số trên 3 vạn người với 13 xã và 2 thị trấn (Tam Đường và Bình Lư). Với việc chia tỉnh Lai Châu cũ thành 2 tỉnh mới: Điện Biên và Lai Châu mới, thị trấn Tam Đường được chọn là nơi thành lập thị xã Tam Đường, tỉnh lỵ của tỉnh Lai Châu mới. Huyện Tam Đường vẫn được giữ tên, nhưng huyện lỵ sẽ được chuyển tới thị trấn Bình Lư, cách đó khoảng 30 km. Tại thị trấn Tam Đường, bệnh viện của tỉnh Lai Châu mới đã được khởi công xây dựng. Cách thị trấn khoảng 2 km trên đường về thị xã Lai Châu cũ, 300 ha đất đã được quy hoạch để chuẩn bị khởi công xây dựng các trụ sở, cơ quan chức năng của tỉnh Lai Châu mới. Mai đây, thị trấn Tam Đường hiện nay chỉ là một phần nhỏ của thị xã Tam Đường. Đất Tam Đường - Phong Thổ trước đây nổi tiếng với 2 thứ sản vật: gạo Phong Thổ do đồng bào Thái sản xuất và chè Tam Đường. Vùng Tam Đường có lúc đã được xem là vùng đất phát triển cây chè mạnh mẽ nhất của tỉnh Lai Châu trước đây. Tam Đường đã và đang phát triển giống chè Tuyết San, một loại chè nổi tiếng chỉ có ở vùng núi cao dãy Hoàng Liên Sơn. Theo dòng lịch sử, người Kinh từ miền xuôi lên đây lập nghiệp, cùng các dân tộc bản địa khai phá núi rừng tạo nên diện mạo của Tam Đường hôm nay. Nơi đây có điệu xoè người Thái, tiếng khèn Mông, sắc màu rực rõtrang phục Dao, nụ cười hồn nhiên với hàm răng nhuộm đen nhánh của những cô gái Lự...

Trước đây, cả tỉnh Lai Châu rộng lớn phía Tây dãy Hoàng Liên Sơn chỉ có thị xã duy nhất, đó là thị xã Lai Châu. Năm 1994, thị xã Điện Biện Phủ được thành lập, trở thành tỉnh lỵ tỉnh Lai Châu, thì thị xã Lai Châu cứ “heo hút” dần đi. Và giờ đây, cùng với việc tách Lai Châu cũ thành 2 tỉnh, lấy sông Đà làm ranh giới, thị xã Điện Biên Phủ được công nhận là thành phố cấp 3. Khi đập thuỷ điện Sơn La được hoàn thành, 2 phần 3 thị xã Lai Châu sẽ chìm dưới dòng nước sông Đà. Thị xã Tam Đường sẽ thay thế cho thị xã Lai Châu, để trở thành thủ phủ của một vùng núi rừng hùng vĩ phía Tây Bắc của đất nước. Những huyền thoại cũ vẫn sẽ tiếp tục sống mãi. Và cũng từ đây Tam Đường sẽ làm nên những huyền thoại mới về một trong những vùng đất địa đầu Tổ quốc Việt Nam!