Bản Sắc văn hóa dân tộc Lự

Người Lự là một dân tộc ít người trong cộng đồng 54 dân tộc anh em của Việt Nam. Theo số lượng mới thống kê gần đây cả nước chỉ có gần 4.000 người dân tộc Lự và họ sinh sống chủ yếu ở một số xã vùng cao thuộc các huyện Tam Đường, Tân Uyên,  Sìn Hồ (Lai Châu).


Người  dân tộc Lự biết làm ruộng nước từ lâu đời và còn làm thêm nương rẫy để trồng  ngô, khoai, sắn.

Nghề trồng bông dệt vải phát triển ở hầu hết  gia đình người Lự. Phụ nữ Lự có bàn tay thêu thùa khéo léo, may, dệt trang phục cho cả gia đình; nhất là váy, áo, khăn của thiếu nữ về nhà chồng trong ngày hôn lễ được thêu hoa văn thổ cẩm trang trí  trên nền vải nhuộm chàm rất đẹp.

Theo phong tục của người Lự khi đặt tên con thì lấy họ theo cha đẻ, nếu là con trai tên đệm giữa họ và tên  ghi là  Bạ, còn nếu là  con gái thì tên đệm là Ý. Người dân tộc Lự sống có trước có sau và đặc biệt vợ chồng rất thủy chung với nhau. Nếu vì lý do nào đó mà vợ chồng phải ly dị thì họ sẽ bị dòng họ và dân làng phạt rất nặng.

Người Lự rất thích hát dân ca của dân tộc mình, say sưa chơi các loại nhạc cụ truyền thống như sáo, nhị, trống trong các ngày lễ, ngày hội của bản làng. Bên cạnh đó, nhiều trò chơi dân gian được thanh niên ưa thích như ném én, kéo co.

Theo truyền thống, người Lự sinh sống ở nhà sàn, nhà có hai mái, mái phía sau ngắn, còn mái phía trước kéo dài xuống che cho cả hàng hiên và cầu thang lên xuống. Cửa ra vào của nhà ở chính mở theo hướng Tây Bắc. Trong nhà có hai bếp lửa, một bếp để nấu ăn cho gia đình hàng ngày và một bếp để đun nước tiếp khách khi tới thăm nhà.  

Phụ nữ dân tộc Lự mặc áo chàm, xẻ ngực; váy may bằng vải chàm đen, có thêu hình hoa văn thổ cẩm  thành hai phần trang trí do vậy thoáng nhìn ta có cảm giác như chiếc váy có hai tầng vải ghép lại. Thiếu nữ Lự đeo vòng cổ trang sức  được làm bằng bạc chạm khắc rất tinh sảo và  khăn đội đầu được cuốn nghiêng về phía trái, để lộ mặt trước với những đường viền thêu hoa văn thổ cẩm đẹp mắt. Nét độc đáo nhất của phụ nữ Lự là phong tục nhuộm răng đen có điểm xuyết một vài chiếc răng bằng vàng giả trông khá ngộ nghĩnh.

Mấy năm gần đây một số bản làng của người Lự ở tỉnh Lai Châu đã trở thành điểm du lịch văn hóa sinh thái hấp dẫn du khách quốc tế. Nét đặc biệt của người Lự là rất quý khách tới thăm nhà và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho du khách chụp ảnh, tìm hiểu phong tục tập quán nhưng không đòi hỏi thù lao như ở nơi khác.