Thời điểm này đa phần các hộ dân ở xã Khun Há đã và đang thu hoạch Thảo quả, những tưởng đây sẽ là niềm vui, phấn khởi nhưng lại là nỗi buồn của người dân, bởi năm nay đợt nắng nóng khô hạn kéo dài vào thời điểm khi Thảo quả bắt đầu ra hoa dẫn tới nhiều diện tích khô héo khiến Thảo quả mất mùa người dân cũng vì thế mà mất đi một khoản thu nhập.
Gia đình a Sùng A Di ở bản Ma Sao Phìn Thấp có trên 1ha thảo quả trồng được khảng 20 năm nay và cho thu hoạch được hơn chục năm nay, bình quân mỗi năm gia đình thu hoạch hơn 1 tấn thảo quả khô, thu nhập được 70 - 80 triệu. Tuy nhiên, năm may do thời tiết nắng nóng kéo dài đúng vào thời điểm Thảo quả đang ra hoa khiến nhiều diện tích hoa bị héo, đặc biệt nhiều gốc Thảo quả cũng bị chết do nắng nóng, nên đến nay anh chỉ thu được gần 3 tạ Thảo quả khô, dẫn tới mất đi một phần thu nhập, cuộc sống khó khăn nay càng khó hơn bởi gia đình anh chỉ trông chờ vào nguồn thu nhập từ Thảo quả là chính. Anh Di buồn bã nói: Như mọi năm trước không mất mùa thi sấy khô gia đình mình cũng thu được 22 bao, năm nay thời tiết thì nắng quá, hoa khô hết, cả cây vừa khô vừa chết, vì vậy mà năm nay mình thu được ít hơn mọi năm nhiều chỉ được 6 bao và được gần 30 triệu thôi, ảnh hưởng đến thu nhập của gia đình mình, vì mình chỉ có thu nhập từ Thảo quả này thôi.
Nắng nóng khiến nhiều diện tích Thảo quả bị chết khô.
Cũng trong tâm trạng như anh Di, gia đình anh Sùng A Giàng ở bản Ma Sao Phìn Thấp cho biết: Gia đình anh có hơn 1 ha Thảo quả hàng năm thu được khoảng 1 tấn Thảo quả khô. Tuy nhiên, do thời tiết năm nay nắng nhiều đúng vào mùa Thảo quả ra hoa nên nhiều diện tích hoa héo, một số diện tích ít bị ảnh hưởng vẫn đậu quả nhưng cũng chỉ lưa thưa vài chùm. Hiện gia đình anh đã thu hoạch xong diện tích Thảo quả, nhưng cũng chỉ được hơn 3 tạ Thảo quả khô, chỉ bẳng 1/3 sản lượng so với năm ngoái. Mặc dù giá Thảo quả năm nay giá cao hơn mọi năm nhưng sản lượng thấp hơn mọi năm nên thu nhập của gia đình anh cũng mất khoảng 50 - 60 triệu đồng so với những năm trước.
Mặc dù không bị chết nhưng những gốc Thảo quả còn sống cũng không ra quả hoặc ra rất ít quả.
Theo thống kê hiện trên địa bàn xã Khun Há có trên 420 ha diện tích Thảo quả, bình quân mỗi năm thu hoạch được trên 100 tấn Thảo quả khô giá trị đạt từ 70 đến 100 tỷ. Tuy nhiên, năm nay thời tiết nắng nóng kéo dài, nhiều diện tích Thảo quả bị chết khô, còn lại một số diện tích cũng bị ảnh hưởng nhưng cũng ra ít quả, dẫn tới sản lượng sụt giảm chỉ còn khoảng 1/3 so với những năm trước. Ước tính Nhân dân trong xã mất trắng khoảng 50 tỷ đồng kéo theo cuộc sống của hàng trăm hộ cũng trở nên khó khăn bởi Thảo quả gần như là một trong những nguồn thu nhập chính của người dân ở địa phương này.
Trao đổi với chúng tôi ông Vàng Páo Ly - PCT UBND xã Khun Há cho biết: Trong năm qua, do thời tiết nắng nóng kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến hoa màu cũng như cây Thảo quả của Nhân dân, nắng nóng dẫn đến Thảo quả khô héo, quả thì cũng không có nhiều so với mọi năm, dẫn tới diện tích Thảo quả mất mùa. Thảo quả mất mùa như vậy thì năm nay xã Khun Há cũng gặp không ít khó khăn, bởi vì trong đó có không ít người dân trông chờ vào thu nhập từ cây Thảo quả này. Từ việc mất mùa Thảo quả dẫn tới khó khăn trong việc thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo.
Được biết, ngoài thu nhập từ chăn nuôi, trồng trọt, một vài năm nay người dân trên địa bàn xã đã chuyển đổi một số diện tích sang trồng chè, Chanh leo, nhưng Thảo quả vẫn là một trong những nguồn thu nhập chính của người dân xã Khun Há, vì vậy việc mất đi nguồn thu từ Thảo quả đã ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống, thu nhập của Nhân dân trên địa bàn.
Hoàng Cường